niedziela, 19 października 2025

Odkrywcy nowych dróg - cz. 3 - Krzysztof Kolumb




Christopher Columbus, by Sebastiano del Piombo
żródło Wikipedia




   Okazuje się, że "odkrycie Ameryki" zawdzięczamy pasmu pomyłek.  Urodzony w 1451 roku w Genui - Krzysztof Kolumb stał się najsłynniejszym odkrywcą swoich czasów. Ale zanim wyruszył w swoją podróż życia, musiał pokonać wiele przeciwności i popełnić wiele błędów. Najpierw o sfinansowanie wyprawy poprosił króla Portugalii, ale ten  nie zgodził się, gdyż przedsięwzięcie wydawało mu się zbyt niebezpieczne i niepewne. Portugalczycy, aby dotrzeć do Azji pracowali już w tym czasie nad trasą wzdłuż wybrzeży Afryki i  dalej przez Ocean Indyjski do wybrzeży Indii. Tym bardziej, że ich rodak - Batolomeo Dias dopłynął już do Przylądka Dobrej Nadziei w 1488r.
Ekspedycję Kolumba zgodziła się sfinansować za to korona hiszpańska.  Kolumb był przekonany, że ziemia jest kulą i w końcu uda mu się odnaleźć zachodnią drogę morską do Azji, skąd sprowadzano przyprawy, złoto i jedwab. Drogę lądową kontrolowało wówczas Imperium Osmańskie.
Dziś wiadomo, że podróżnik nigdy nie dotarł do Indii. Źle obliczył długość równika, błędnie wyznaczył trasę i źle oszacował wielkość kontynentów używając niedokładnych map. W dodatku nakłamał swojej załodze odnośnie tego, jak długi będzie rejs i o mały włos z tego powodu na statkach  nie wybuchł bunt. Koniec końców, po 2 miesiącach żeglugi przez ocean, trzy okręty: „Pinta”, „Nina” i „Santa María dotarły do Wysp Karaibskich -12 października 1492r.. Kolumb przekonany, że to jedna z tysiąca wysp u wybrzeży Azji opisywanych przez Marco Polo, nazwał ją San Salwador, a ludzi tam spotkanych - Indianami. Nazwa Indianie przetrwała do naszych czasów, choć powszechnie wiadomo, że jest nieprawidłowa. 
Prócz wielu omyłek jakie popełnił, Krzysztof Kolumb miał też wiele szczęścia. Okres od sierpnia do października jest na Atlantyku okresem huraganów. Hiszpańska eskadra cudem więc uniknęła złej pogody, mielizn i skał.  Sprzyjały jej za to wiatr i prądy morskie.
W dodatku przed pierwszą wyprawą, Kolumb wywalczył sobie u królowej Izabellii  Kastylijskiej, pozycję gubernatora "nowych ziem", którymi miał zarządzać i czerpać z nich profity. Niektóre plemiona tubylcze przyjęły kolonizatorów przyjaźnie, ale inne były wrogo nastawione. Nie obyło się też bez krwawych potyczek. Nastał czasy wyzysku nowych terenów i podporządkowywania sobie tubylców. Pod naciskami ze strony hiszpańskiego króla i królowej w swoich kolejnych wyprawach zarządca Indii Zachodnich odkrywał nowe wyspy, dotarł do stałego lądu w okolicach ujścia rzeki Orinoko, do terenów dzisiejszego Hondurasu i Nikaragui oraz Ameryki Północnej.
Jako pierwszy przywiózł do Europy, aby zaprezentować na dworze w Kastylii: Indian, kolorowe papugi, oraz nieznane wcześniej rośliny: kukurydzę. kakao, tytoń i ziemniaki. Do Nowego Świata sprowadził: konie, osły, bydło, psy i świnie, a z roślin uprawnych: trzcinę cukrową, winorośle i inne nasiona europejskich roślin oraz narzędzia rolnicze. W 1496r. jego brat Bartolomeo założył na Haiti pierwszą europejską osadę - Santo Domingo. Mimo dokonanych osiągniąć Krzysztof Kolumb prawdopodobnie do końca życia  nie wiedział, że dopłynął do nowego kontynentu. Dopiero żeglarz Amerigo Vespucci jako pierwszy zdał sobie sprawę i to dokładnie udokumentował. Dlatego na jego cześć  nazwano nowy ląd Ameryką. Ale to już przecież inna historia. :)

Dziś zapraszam na film zrealizowany 500 lat po wydarzeniach, które dziś opisuję na blogu, w reżyserii Ridleya Scotta "1492. Wyprawa do raju" z muzyką Vangelisa i Gérardem Depardieu w roli Krzysztofa Kolumba.


Wspólcześnie wiemy, że Krzysztof Kolumb nie odkrył Ameryki. Człowiek zasiedlił tereny obu kontynentów dużo dużo wcześniej. Kolumb nie był nawet pierwszym Europejczykiem, który postawił swoją nogę na nieznanym lądzie. Jako pierwsi uczynili to Wikingowie pod dowództwem  Leifa Erikssona w XI wieku dopływając do terenów  dzisiejszej Nowej Funlandii w Kanadzie. Niezaprzeczalnie jednak dotarcie Krzysztofa Kolumba do wybrzeży Ameryki, zmieniło ówczesny świat. Otworzyło nowe możliwości wymiany gospodarczo -  kulturalnej, ale też wyzysku i eksploatacji nowych ziem.


Polecam róznież moje wpisy blogowe:




2 komentarze:

  1. Czytałam kilka ciekawych teorii o wyprawie Krzysztofa Kolumba. Na pewno jego postać nadal wywołuje sporo dyskusji.

    OdpowiedzUsuń
  2. O odkrywaniu Ameryki wiadomo coraz więcej i chociaż odebrano to wydarzenie Kolumbowi, to jego wkład w zmianę świata jest bezdyskusyjny.
    Film oglądałam jakiś czas temu.
    Z przyjemnością przeczytam post:)
    Pozdrawiam i życzę dobrego tygodnia🍁🍁🍁🌻🌻🌻😘

    OdpowiedzUsuń