Odkrywcy nowych dróg - cz. 4 - Vasco da Gama

Dziś zapraszam na kolejny odcinek "Odkrywców". Staram się  kontynuować tę serię w porządku chronologicznym, od starożytności, porzez niesamowitą wyprawę Marco Polo oraz Krzysztofa Kolumba. I mimo, że nawigatorzy  twierdzą iż: "West is the best, East is least", czyli  „Zachód jest najlepszy, wschód jest najgorszy”, ponownie  za sprawą Vasco da Gamy udajemy się na wschód, bo to właśnie do Indii tych wszystkich obieżyświatów tak bardzo ciągnęlo - zdobyć bogactwo i sławę.

Źródło: worldhistory.org

Ale wróćmy do prawowitego tego czynu  winowajcy, czyli Vasco da Gamy. Odkrywca urodził  się w latach 1460 - 1469, w Sines w Portugalii. Badacze nie są w stanie podać konkretnej daty, bo też i zapisać dziecko w urzędzie  nikomu się wtedy nie spieszyło. Młody da Gama, jako  syn szlachcica otrzymał odpowiednie w tym czasie wykształcenie i rozpoczął karierę w żegludze. Wielką wyprawę, można by rzec, otrzymał w spadku po ojcu, jako osoba, która się do tego najlepiej nadawała. Basen Morza Śródziemnego i szlaki lądowe zostawały wówczas pod wpływami arabskimi, dlatego władcom Starego Świata tak bardzo zależało na znalezieniu innej drogi.

 W 1497 roku  z Lizbony wyruszyły cztery karawele z około 160 ludźmi w załodze i byli to głównie skazańcy. Statki nazwano jak najbardziej po chrześcijańsku: São Gabriel, São Rafael, Berrio (lub São Miguel), a nazwa czwartego, towarowego, jest niestety nieznana.

Początkowo Vasco da Gama śladami Bartolomeu Diasa wyruszył wzdłuż wschodnich wybrzeży Afryki, opłynął Przylądek Dobrej Nadziei i dalej wypłynął na nieznane wcześniej Europejczykom wody Oceanu Indyjskiego. Do załogi zwerbował zdolnego nawigatora, dzięki któremu dotarł do Kalikatu (Kozhikode) w maju 1498 roku. Wyczyn ten sprawił, że na zawsze zapisał się na kartach historii. Dokonał tego, o czym marzyli inni - odnalazł drogę morską do Indii. 

Źródło: worldhistory.org

Dziewiczy rejs zakończył się sukcesem, ale w rzeczywistości wyprawa, której celem było nawiązanie stosunów handlowych i dostarczenie porządanych towarów na rynki europejskie, nie była tak pomyślna jak oczekiwano. Arabowie cały czas nie byli im przychylni. Przywiezione z Portugalii produkty nie cieszyły się w Indiach wyjątkowym zainteresowaniem, a w drodze powrotnej eskadra natrafiła na wrogość ze strony Muzułmanów, także z Kalikatu przyszło im uciekać, a w drodze powrotnej narażeni byli na grasujących po morskich wodach piratów. Z czterech statków wróciły tylko dwa, a załogę zdziesiątkował szkorbut. Ocaleni, zawdzięczali swoje życie pełnym witamin owocom,  które żeglarze znajdowali na tropikalnych wybrzeżach Afryki i Azji.

Odkrycie morskiego szlaku do Indii przyniosło Portugalii status państwa kolonialnego, zapoczątkowało portugalską eksplorację mórz i oceanów oraz międzynarodowy handel morski,  a także erę  światowego imperiazmu. 

Źródło: worldhistory.org

Sam Vasco da Gama doczekał się tytułu „Admirała Mórz Arabii, Persji, Indii i całego Orientu”, tytułu wicekróla portugalskich Indii, który to urząd piastował aż do swojej śmierci w 1524r., poza tym członkowie jego najbliższej rodziny otrzymali wysokie tytuły, a da Gama od króla  jako lenno miasto Sines. Ponieważ jednak jego rodzinne miasto miało już swoich zwierzchników, którym był Zakon Chrystusa, konflikt interesów spowodował, że eksplorer musiał zię z tego zgromadzenia wypisać i wstąpić do konkurencji.

W 1501 roku poślubił Catarin de Ataíde, z którą doczekał się siedmiorga dzieci ( sześciu synów i córkę).

W czasie drugiej wyprawy do Indii wsławił się wielkim okrucieństwem. Bezwzględnie napadał i przejmował wrogie towary i statki, które umocniły jego pozycję jako gubernatora. 

Jednocześnie zła sława zmusiła króla Manuela I, aby odsunął go na dwie dekady od spraw indyjskich. Po ucieczce Magellana do Królestwa Kastylii i groźbie, że też tak uczyni,  Vasco da Gama wrócił do łask, otrzymując przy tym tytuł hrabiego i dwa miasta w posiadanie: Vidigueire i Vila dos Frades.

Nowy władca Portugalii - Jan III umożliwił mu kolejną wyprawę i w 1524r.  da Gama popłynął w swoją ostatnią podróż do Idii. Jego czyny opiewa portugalska epopeja narodowa: "Os Lusiadas". 

Znany jest również z cytatu: „Nie boję się ciemności. Prawdziwa śmierć jest lepsza od życia bez życia”.