Atlas zbuntowany i filozofia Ayn Rand

 Wyobraźcie sobie, co by się stało, gdyby nagle wybitni naukowcy, artyści i przedsiębiorcy -  ci, co jak mitologiczny Atlas dźwigają ziemski glob i popychają świat do przodu, pod wpływem panującego systemu i decyzji politycznych, zbuntowali się i zwolnili silniki świata? A nawet zechcieli zbudować równoległy świat oparty o własne zasady funkcjonowania - wolnego rynku - swobodnego przepływu dóbr i usług, jasnych zasadach współpracy bez wyzysku. 

Taki scenariusz zaproponowała Ayn Rand w swej wybitnej książce pt.: "Atlas zbuntowany", która wierząc oficjalnym źródłom, w 1991 r. była drugą, najbardziej poczytną książką w Stanach Zjednoczonych, zaraz po Biblii. 

Akcja książki i trzy-częściowego filmu na jej postawie, rozpoczyna się w sytuacji, kiedy w USA szaleje kryzys gospodarczy i rząd próbuje temu zaradzić. Podejmuje jednak decyzje odbierające wolność i możliwości prowadzenia działalności gospodarczej - prawa i swobody obywatelskie kurczą się, a obowiązki, nakazy oraz ustawy je regulujące, a także biurokracja rozrastają. Nomenklatura się zmienia. 

Główną bohaterką powieści jest Dagny Taggart - współwłaścicielka linii kolejowej. Poznajemy ją w sytuacji, gdy  ratuje rodzinny interes, - odbudowuje zniszczone tory kolejowe i nawiązuje współpracę z innowacyjnym przedsiębiorcą i twórcą nowego stopu metalu - Hankiem  Rearden'em. Ich wizja przyszłości jest spójna. W tym czasie z życia publicznego  zaczynają znikać wpływowi ludzie. Tajemniczym sprawcą ma być John Galt.

 Poglądy Ayn Rand, znanej również jako: Alice O'Connor i Alisa Zinovyevna Rosenbaum - Żydówki rosyjskiego pochodzenia ukształtowały przemiany zachodzące w bolszewickiej Rosji, w tym kolektywizacja i nacjonalizacja własności prywatnej. Po rewolucji jej ojciec właściciel apteki został zdegradowany do zwykłego pracownika. Obserwowała jak nieudolne zarządzanie marnuje dorobek jej rodziny. Ayn Rand ukończyła historię i filozofię na uniwersytecie w Piotrogradzie, a kiedy jako studentka scenopisarstwa otrzymała propozycję wyjazdu do Stanów Zjednoczonych, skorzystała z niej i nigy już do Rosji nie wróciła. 

Jest znana ze swego libertarianizmu i filozofii obiektywizmu.

Libertarianizm - za PWN,  (fr. libertaire, łac. libertas – wolność) – zbiór doktryn i filozofii politycznych uznających wolność jednostki za nadrzędną wartość. Oznacza to położenie nacisku na swobodę zrzeszania się i podejmowania wszelkich interakcji międzyludzkich. Libertarian łączy niechęć do władzy odgórnej jako konceptu. 

Obiektywim - filozofia zaproponowana przez Ayn Rand zakładająca,  że rzeczywistość istnieje niezależnie od świadomości, człowiek ma z nią bezpośredni kontakt  poprzez percepcję i jest w stanie osiągnąć wiedzę przez formowanie konceptów i induktywną logikę. Właściwym moralnym celem życia ludzkiego jest podążanie za własnym szczęściem (racjonalnym interesem własnym), jedyny systemem społecznym, który jest spójnym z tą moralnością jest kapitalizm oraz idei laissez-faire. Rolą sztuki jest przemiana metafizycznych idei  w fizyczną formę  tj. dzieło sztuki – które człowiek może pojmować i odpowiadać na nie emocjonalnie. 

Sama swoje poglądy zawarła w kilku punktach:

1. Metafizyka - określająca i zajmująca się zagadnieniem bytu,

2. Epistemologia - rozsądek,

3. Etyka - interes własny,

4. Polityka - kapitalizm,

5. Estetyka - uniwersalizm, romantyzm.

Znana jest również z krytyki altruizmu:

"Nauczono ludzi, że największą cnotą nie jest zdobywać, lecz dawać. Nie można jednak dać coś, czego przedtem nie stworzono. Tworzenie poprzedza rozdawanie – inaczej nie byłoby co rozdawać. Potrzeba twórcy poprzedza potrzebę każdego potencjalnego beneficjenta. A jednak uczą nas podziwiać powielacza rozdającego dobra, których nie wyprodukował i stawiać go ponad człowiekiem, który ich przysporzył. Sławimy dobroczynność. Wzruszamy ramionami w obliczu osiągnięć."

Powielała  mit "self-made man'a" - tego, który osiągnął sukces i bogactwo dzięki własnym wysiłkom, w szczególności jeśli rozpoczął swoje życie bez pieniędzy, edukacji i wysokiego statusu społecznego. Jest człowiekiem, który "sam się stworzył".

Czy spotkaliście się już z tą autorką? 

Co myślicie o jej poglądach?